Kỹ thuật nuôi yến trong nhà tốt nhất - Tình hình nuôi chim yến trên thế giới và ở Việt Nam

Quá trình nuôi cần tuân thủ nghiêm ngặt các yếu tố và quy trình kỹ thuật từ việc thiết kế nhà nuôi yến, dẫn dụ chim vào ở đến cách chăm sóc, lắp đặt các trang thiết bị cần thiết, bảo vệ yến khỏi các yếu tố xâm hại, dịch hại, kỹ thuật quản lý, thu hoạch tổ…Trong đó quan trọng nhất là kỹ thuật về nhà yến đặc biệt là 4 nhân tố sau đây quyết định đến sự thành công của nhà yến mà chúng tôi đã đúc kết được sau nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực này tại Việt Nam đồng thời kết hợp nhiều ý kiến về kỹ thuật nuôi yến trong nhà tốt nhất từ các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong nghành.

Vị trí nhà trong kỹ thuật nuôi yến

>> Yến sào được chưng bằng cách nào? Mời bạn tham khảo bài viết: Cách chưng yến sào bằng nồi điện chuẩn nhất 

Đây là yếu tố quan trọng nhất trong 4 nhân tố để xây dựng nhà yên đạt hiệu quả.Bạn cần xem xét lượng chim có đủ lớn hay không để chọn vị trí nhà thích hợp.. Thông thường mỗi ngày khoảng 5h chiều, chim yến sẽ bay về tổ lúc đó bạn có thể xem số lượng chim ở khu vực đó. Theo phân tích nếu số lượng này phải trên 250 con thì việc đầu tư vào kỹ thuật nuôi yến sẽ mang lại hiệu quả cao. Việc này có thể dùng máy thử chim chuyên dụng để thử cho kết quả sớm hơn nhưng phải được sự đánh giá của chuyên gia hoặc người có kinh nghiệm để có thể đánh giá được lượng chim đảm bảo cho thành công và một số yếu tố để thiết kế xây dựng nhà yến đúng kĩ thuật sau này.

Điều này rất quan trọng cho một dự án nhà yến Bạn cũng cần xem hướng bay của chim mỗi khi chiều về. Đảm bảo nhà nuôi yến của bạn phải nằm ngay trên đường bay và các lỗ thu chim phải đặt hợp lí với đường bay. Ngoài ra bạn cũng nên xem xét xung quanh nơi bạn định xây nhà nuôi có ao, hồ, sông, suối gì không để chim yến có thể tìm được nguồn thức ăn và nước uống ở đó. Nhà yến phải được xây dựng tại các vùng không cách xa chỗ yến trú ngụ quá 5 – 8 km, dưới đường chim bay, vùng chim kiếm mồi, không cao quá 800 m so với mặt biển Nhà yến của bạn cũng cần phải tránh hướng mặt trời mọc chiếu thẳng vào hai vách bên hông nhà vì như vậy sẽ rất nóng, không đảm bảo được nhiệt độ lý tưởng cho nhà yến
>> Xem thêm: Cách chưng yến sào với hạt sen đầy đủ dưỡng chất 

Thiết kế nhà nuôi yến đúng kỹ thuật mang lại hiệu quả

Một nhà nuôi yến có không gian vừa phải, tối thiểu là 100m2 sàn và có nhiều tầng , sàn của mỗi tầng càng lớn lý tưởng chim yến có thể lượn dễ dàng và mang lại cho ta năng suất yến sào rất cao, trung bình 10m2/1kg/tháng. Mỗi tầng có chiều cao trung bình là 3m – 4,5m. Tùy thuộc vào biên độ nhiệt của mỗi vùng mà chiều cao mỗi tầng có thể thay đổi khác nhau. Nhiệt độ vùng từ Bắc Đèo Hải Vân trở ra sẽ có thiết kế khác so với từ Đà Nẵng trở vào trong Nam. Đặc biệt là nhà nuôi yến phải cao hơn cây cối xung quanh nhà để tránh việc chắn đường chim bay về.

>> Yến sào chưng với đậu xanh như thế nào? Mời bạn tham khảo bài viết: Hướng dẫn cách chưng tổ yến với đậu xanh hợp lí 

 Một điều cần chú ý nữa là nhà yến cần phải thiết kế phòng bay dạo cho chim và phòng làm tổ. Những trong phòng làm tổ thì cần có phòng đặc biệt trong nhà. Phòng đặc biệt sẽ là nơi được trang bị thiết bị dẫn dụ tốt nhất cho những con chim đầu tiên làm tổ và đặt biệt phải đảm bảo môi trường giống như tự nhiên nhất.Ngoài ra còn có các yếu tố thêm như:

• Các vách ngăn trong nhà yến cũng cần thiết để sau khi chim yến bị dẫn dụ bởi âm thanh bên trong nhà nuôi mà nó muốn bỏ đi thì cũng khó tìm được lối ra ngoài.

• Bên ngoài nhà nuôi chim yến cần phải thoáng rộng, nên gần vùng có nhiều cây, đầm, ao hồ, không có cây cao quá lỗ chim vào nơi ở của yến phải có ánh sáng đảm bảo từ mờ tối đến tối, nhiệt độ không khí 27-31 độ C (tối ưu là 28 độ C), độ ẩm 70-95% (tối ưu là 80%).

• Khoảng cách của lỗ thông hơi cách tấm sàn trên và dưới 50cm là khoảng cách lý tưởng.

• Khoảng cách lỗ ra vào cần dựa vào từng ngôi nhà được xây dựng lớn nhỏ để biết cách chừa lỗ cho chim vào. Có thể 20×30 cm, 40×60 cm, 40×80 cm tùy theo số lượng bầy đàn trong tương lai, hoặc trong từng giai đoạn để chúng ta thiết kế sao cho phù hợp,…

Âm thanh là yếu tố quan trọng thứ ba trong kỹ thuật nuôi yến

Một âm thanh dẫn dụ hiệu quả là âm thanh thu hút được lượng đông đảo yến kéo đến xung quanh nhà và lôi kéo chúng bay vào bên trong nhà nuôi. Mỗi nơi thích hơp với một số loại âm thanh dẫn dụ riêng dựa theo vùng miền và vị trí nhà ở trong khu vực cạnh tranh nhiều nhà yến hay là căn nhà đầu tiên của vùng đó.Để biết được âm thanh nào phù hợp với nhà nuôi yến của bạn thì phải thử âm. Có rất nhiều âm thanh để bạn thử như: Super 208, Black Cloud, Super Intan, SuperBabyKing, Baby King…

Lắp đặt kĩ thuật và Kiểm soát môi trường bên trong nhà yến

Thanh ván làm tổ:

Ván làm yến sào cần phải bền, chống ẩm mốc và độ bám cao để tổ chim bám được vào gỗ. Thanh làm tổ cho chim rất quan trọng, phải mềm và tuyệt đối không có mùi khác thường, không nên sử dụng gỗ chưa được nghiên cứu như: gỗ xoài, ổi, bạch đàn, cừ tràm,… Một số hộ tự nghiên cứu mày mò và đóng những loại gỗ mà gia đình có sẵn hoặc mua những loại gỗ không phù hợp với đặc điểm của nhà yến dẫn đến việc chim không những ít vào ở mà còn tốn kém chi phí rất cao khi phải khắc phục lại để đạt hiệu quả như mong muốn.Hiện nay một số loại gỗ được sử dụng trong nhà yến thành công ở Việt Nam: Bạch Tùng, Mít Nài, Meranti… Chính vì thế chúng ta phải lưu ý và sử dụng thanh làm tổ chuyên dụng. Khoảng cách của thanh làm tổ và cách đóng tùy vào khổ ván (theo chiều rộng).

>> Để hiểu thêm về cách chưng tổ yến, mời bạn tham khảo: Cách chưng tổ yến sào vừa nhanh vừa đảm bảo dinh dưỡng 
  Tổ giả:

tùy vào từng điều kiện, môi trường đầu tư hoặc căn cứ vào mùa bắt đầu đầu tư để cân nhắc nên hay không nên đóng một số ít tổ giả xung quanh một số loa được gắn bên trong nhà. Chúng ta không nên lạm dụng sử dụng tổ giả nếu chúng ta chưa hiểu hết tác dụng của nó đối với bản chất sinh sống của loài chim yến, yến sẽ có cảm giác khó chịu, giảm hiệu quả bầy đàn cũng như năng suất làm tổ…

  Loa trong nhà:

Việc thiết kế và bố trí hệ thống loa trong nhà là rất quan trọng. Hệ thống phải được thiết kế làm sao sử dụng được nhiều chế độ tiếng khác nhau trong từng thời điểm trong ngày và đêm. Đặc biệt việc bố trí hợp lý để tạo hiệu ứng bầy đàn hiệu quả nhưng phải tiết kiệm tối đa khi chúng ta đầu tư. Tránh việc chúng ta tìm hiểu qua loa và suy diễn, tự đầu tư, tự gắn, tự điều chỉnh công suất làm giảm độ bền của loa dẫn đến việc tốn kém chi phí (vì phải thay loa thường xuyên) không những ảnh hưởng đến việc đầu tư mà còn ảnh hưởng đến việc duy trì bầy đàn của yến.

  Khử mùi:

căn cứ vào từng vùng và mật độ yến cũng như khả năng đầu tư ban đầu để sử dụng đúng loại mùi kích thích, tạo mùi bầy đàn hợp lý để tạo môi trường thân thiện và làm cho yến tưởng có “bạn” đã ở sẵn. Sử dụng chất lỏng phun xung quanh tường, bột khô rải sàn nhà,…Mùi trong nhà yến cũng là một yếu tố quan trọng vì chim yến có khướu giác rất tốt. Các hương tạo mùi được sử dụng thường xuyên trong nhà yến.

  Loa ngoài:

dùng tiếng kêu bên ngoài và trong nhà để dẫn dụ chim, có nhiều cách sử dụng giàn máy tự động và cài đặt các chế độ hợp lý theo từng chương trình hẹn giờ để thu hút chim được hiệu quả. Mặt khác, nhằm hạn chế tối đa về việc ảnh hưởng từ tiếng thu hút chim đến các gia đình bên cạnh và môi trường xung quanh. Căn cứ vào các vùng miền và mức độ, điều kiện thuận lợi của những bầy đàn hoặc khu vực mà chúng ta đầu tư để thiết kế công suất máy phát hợp lý, đạt hiệu quả thu hút và dẫn dụ chim về.

  Tạo ẩm và giữ nhiệt độ ổn định:

nhằm giữ nhiệt độ và độ ẩm bên trong nhà chim (60-95% / 26 – 31 độ C)

• Độ ẩm trong nhà nuôi yến cần duy trì ở mức cao từ 85 đến 95% . Cần phải sử dụng cảm biến để có thể duy trì được độ ẩm trong nhà yến.

• Nhiệt độ trong nhà yến cần phải duy trì ở mức dưới 31 độ. Đồng thời nhiệt độ cũng cần phải cao hơn 26 độ. Có nhiều cách để kiểm soát nhiệt độ trong đó có dùng máy móc, hệ thống làm mát, phun nước lên tường và mái nhà,… Cũng cần dụng tường đôi để có thể cách nhiệt tốt nhất.

• Cây tạo côn trùng: Một vấn đề cần lưu tâm là số lượng đàn chim tăng lên phải được cân bằng với môi trường sống vĩ mô của chim. Để tránh các khuynh hướng giảm sút của đàn yến tự nhiên, gây cạnh tranh thức ăn trong thiên nhiên, nên trồng thêm xung quanh nhà yến những loại cây mà yến ưa thích (như cây keo dậu – Leucaena glauca), gây nuôi các loại côn trùng làm thức ăn cho chim và nhất là bảo vệ môi trường thiên nhiên ven biển. Làm như thế sẽ thu hút được yến về rất đông (ngoài ra chúng ta cũng có thể dùng bột tạo côn trùng nếu cần).

>> Xem thêm: Cách chưng tổ yến với mật ong ngon nhất 

Nếu môi trường thiên nhiên bị phá hủy do đô thị hóa, chim yến có thể sống trong “khách sạn 5 sao” giữa các thành phố (như ở Malaysia, Thái Lan) nhưng phải đi xa kiếm ăn, sự tiêu tốn năng lượng và thiếu thốn thức ăn sẽ làm số lượng quần đàn giảm xuống. Vì vậy, vấn đề bảo vệ môi trường thiên nhiên ven biển phải được đặt lên hàng đầu. Thái Lan đã bảo tồn được khu rừng ngập mặn nên đàn chim yến của Thái Lan phát triển rất nhanh, đây là một điển hình mà Việt Nam cần học tập.Ngoài ra chúng ta cũng có thể dùng bột tạo côn trùng nếu cần.

 Nghề nuôi yến đã đem lại thành công cho nhiều cá nhân và doanh nghiệp nhưng để làm được cần có quyết tâm , say mê với nghề và nắm vững kỹ thuật nuôi yến.Những yếu tố cơ bản về kỹ thuật nuôi yến trong nhà mà chúng tôi giới thiệu sẽ giúp cho mọi người có cái nhìn tổng thể hơn về nghề có rất nhiều cơ hội , tiềm năng để phát triển tại Việt Nam hiện nay.

Chúng tôi, những người nhiều năm gắn bó nghiên cứu và đầu tư cũng như chuyển giao kĩ thuật nhà yến chuyên nghiệp tại Việt Nam rất mong muốn các bạn sẽ có được những căn nhà yến thành công và giúp cho các bạn tạo nên kho vàng trắng từ thiên nhiên cho chính mình. Chúc mọi người đạt được kết quả tốt nhất cho sự lựa chọn đầu tư của mình.
>> Bật mí cách chưng tổ yến sào với lá dứa đúng nhất, mời bạn tham khảo: Cách chưng tổ yến với lá dứa đúng cách 

Tình hình nuôi chim yến trên thế giới hiện nay

Yến sào hay tổ chim yến là sản phẩm thiên nhiên chỉ có ở một số nước Đông Nam Á và chỉ duy nhất do chim yến tạo ra từ nước bọt để làm tổ đẻ trứng duy trì nòi giống. Sản phẩm quý hiếm từ tổ của loài chim yến được nhiều người dân ở các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hồng Kông, Đài Loan, Mỹ … rất ưu chuộng, có giá trị cao về thương mại và xuất khẩu. Loại thực phẩm bổ dưỡng này được coi như là loại thuốc để chống lão hóa, lâu già, khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng …đã được phát hiện và sử dụng trong bát trân của vua chúa từ thời phong kiến của Trung Hoa đến thời phong kiến Việt Nam các đây mấy trăm năm.

Việc khai thác yến sào tự nhiên đã phát triển ở Indonesia từ thế kỷ 14-15, ở Thái Lan từ thế kỷ 17-18 và Malaysia từ thế kỷ 19 (khoảng 100 năm). Ở Việt Nam thì việc khai thác từ thế kỉ 19 từ các đảo yến Cù Lao Chàm –Hội An và Khánh Hòa. Nhưng hiện nay sản lượng yến sào không chỉ phụ thuộc và thu hoạch và khai thác tự nhiên, một số lượng lớn sản phẩm dựa vào kỹ thuật nuôi yến trong nhà. Nghề nuôi yến trong nhà đã dần dần phát triển tại một số nước Đông Nam Á, và trở thành một nguồn lợi kinh tế lớn tại các nước như Indonesia, Malaysia, Thái Lan … trở thành ngành công nghiệp khá thành công tại Đông Nam Á. Số lượng nhà yến của Indonesia là từ 160.000 nhà yến năm 2006 tăng lên 200.000 nhà yến; của Malaysia là 60.000 nhà yến và kế hoạch đến năm 2015 là đạt 100.000 nhà yến ; của Việt Nam là chỉ mới 2.000 nhà yến và còn nhiều tiềm năng cho ngành mới này.

 Từ những nghiên cứu, tìm hiểu đặc điểm sinh học của chim yến mà những nhà khoa học ở Malaysia, Thái Lan, đặc biệt tại Indonesia hình thành và phát triển thành nghề nuôi chim yến trong nhà bắt đầu từ sau năm 1950 ở đảo Java, Indonesia. Để dụ chim yến vào những ngôi nhà được xây dựng, người ta phải tạo ra môi trường xung quanh nhà và trong nhà giống như môi trường trong hang động, nơi chim yến làm tổ ngoài tự nhiên, đồng thời người ta còn cho phát những đĩa ghi âm tiếng chim yến để dụ chim yến. Chim yến có thói quen sống bầy đàn trong thiên nhiên cần bay lượn nên không thể bắt chim thả vào nhà mình được mà chúng sẽ đến một cách tự nhiên, khi thấy an toàn sẽ rủ nhau đến nhiều hơn.

 Chim yến có khứu giác rất nhạy cảm, chúng chỉ làm tổ khi ngửi thấy mùi bầy đàn ở gần đó. Vì thế ngoài việc dụ chim yến bằng cách dùng loại yến bụng trắng, ta có thể xịt mùi thơm hữu cơ tạo mùi để căn nhà có mùi giống như mùi của chim yến, rải ít phân chim, hay làm tổ giả, bật băng gọi bầy khoảng 7 – 12h và từ 16 – 18h, đây là lúc chim yến vừa đi kiếm ăn về. Chim yến sinh sống nhiều từ vĩ độ 10oS đến 20oN và kinh độ 95o đến 115o Đông, chủ yếu tập trung ở vùng Đông Nam Á, Philippines, Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Campuchia. Giá trị yến sào sào hiện nay rất hak1c nhau.

 Ở thị trường thế giới, giá một kg yến sào loại 1 là 2.000 – 3.000 đô – la Mỹ. Một bát súp yến ở Hồng Kông có giá 200 đô-la Mỹ. Ở Việt Nam, yến sào Khánh Hoà sạch khô, có giá trị cao nhất, loại 1 từ 30 đến 40 triệu/kg, loại còn lông và yến sào tại các địa phương khác từ 20 đến 30 triệu đồng/kg.

Tình hình nuôi chim yến tại Việt Nam hiện nay

Ở Việt Nam, chim yến cho tổ ăn được là loài Aerodramus fuciphagus, sinh sống trong nhà phân bốt từ Thanh Hoá đến Cà Mau và các tỉnh Tây Nguyên từ Bình Phước đến Đắc Lắk. Yến sào Việt Nam có chất lượng cao, được khách hàng trên thế giới ưa chuộng. Tại Khánh Hoà, bênh cạnh chim yến đảo (Aerodramus fuciphagus fermani) được phân bố ngoài tự nhiên tại các hang đảo, nghề nuôi chim yến nhà đang trên đà phát triển. Hầu hết các nhà nuôi chim yến được xây dựng ở ven biển, rừng núi, kênh rạch, ruộng đồng, bãi trống … là những nơi có khả năng tạo ra một lượng lớn côn trùng, nguồn cung cấp thức ăn cho chim yến.

 Việc nuôi chim yến trong nhà chính là việc cung cấp nơi trú ngụ an toàn, phù hợp đặc tính sinh học của chim để chim có thể làm tổ, để trứng và nuôi chim non; còn nguồn thức ăn, nước uống của chim thì hoàn toàn do chim tự bay đi kiếm ăn và nguồn nước sương trời. Mặc dù sản lượng tuỳ thuộc vào môi trường sống vi mô, tuỳ thuộc hướng cửa, vào dung tích không gian của hang, vào điều kiện bầu không khí trong hang và vào luồng gió vừa và đủ khoảng 1m/giây (không quá nhiều gió, luồng gió không được lớn hơn 5m/giây), nhưng trên thực tế Quảng Nam có 9 hang yến thì chỉ hang Khô có sản lượng chiếm đến 60-70% tổng sản lượng của tỉnh. Tỉnh Bình Định có 17 hang yến chỉ có hang Cả có sản lượng cao nhất; Khánh Hoà với 50 hang có yến sào thì ở hang Trống có số lượng tổ lên đến 79.579 tổ, nhiều dạng sinh sống của chim yến chưa nắm bắt được hết.

Trong nuôi yến cũng có hiện tượng nhiều nhà yến gần nhau nhưng sản lượng rất chênh lệch. Theo tư liệu cũ, chim yến có phân bố ở Vịnh Hạ Long. Điều tra của Nguyễn Quang Phách (1999) cho biết chim yến đã làm tổ tại các đảo ở Quảng Bình, Cù Lao Chàm, Quảng Nam – 9 hang yến, mũi Sa Huỳnh – Quảng Ngãi, Bình Định, bán đảo Phương Mai – 17 hang yến, Khánh Hoà 12 đảo – hơn 30 hang yến, Phan Rang, mũi Đá Vách, Côn Đảo 10 đảo, Kiên Giang khoảng 4 – 5 đảo. Việt Nam có những thuận lợi phát triển nghề nuôi chim yến do đất nước có bờ biển dài 3.444km, với hơn 4.000 hòn đảo và nhiều dãy núi nhô ra biển hình thành các eo vịnh, đầm phá có lợi thế phát triển quần thể chim yến đảo. Ở Việt Nam, yến đảo thiên nhiên có chất lượng cao hàng đầu thế giới.

Theo thống kê sơ bộ, sản lượng yến sào ở Việt Nam khoảng 5.000kg/năm, trong đó Khánh Hoà là nơi có sản lượng dẫn đầu cả nước với trên 3.200kg/năm. Ở nước ta, yến sào đảo thiên nhiên được khai thác chủ yếu ở các hang đảo thuộc vùng biển của các tỉnh: Khánh Hoà, Bình Định, Quảng Nam, Côn Đảo – Bà Rịa – Vũng Tàu. Hiện nay công ty yến sào Khánh Hoà đã mở rộng phát triển nuôi chim yến đảo tại các tỉnh Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Ninh Thuận, Côn Đảo – Bà Rịa – Vũng Tàu.

 Theo thống kê sơ bộ của Công ty Yến sào Khánh Hoà, tình hình nuôi chim yến tại nước ta có trên 50 đảo yến, trên 180 hang yến. Trong đó Khánh Hoà có 29 đảo yến với 138 hang yến. Tiềm năng phát triển hang đảo yến ở nước ta còn rất lớn, đến nay vẫn chưa được khai thác đầy đủ như mong muốn hầu có thể đem lại nguồn lợi nhuận lớn cho đất nước. Phát triển nuôi chim yến đảo có ý nghĩa to lớn góp phần phát triển kinh tế địa phương và bảo vệ an ninh quốc phòng biển đảo. Hi vọng qua bài viết này thì bạn đọc đã có những thông tin quý về tình hình nuôi chim yến tại nước ta và trên thế giới nhé!